Sunday, February 15, 2015

Somali Youth Proplem Qore:Axmed Siciid Maxamuud



























Dhibaatooyinka hortaagan dhalinyarada somaliyed
               (somali youth problems)

Wixii ka dambeyey sanadkii 1991, wakhtigaaso dawladii dhexe ee Somaliya ay khadka ka baxday waxa dhalinyarada somaliyeed Soo food saaray dhibaatoyin fara badan.,taaso ay kow ka tahay Waxbarasho la,aan,  iyadoo  saamayn wayn ku yelatay wadanka oo dhan waxa la sheega in saddexdii caruuraba hal mid ka helo wax barasho waddanka  .Dhalinyarada ay da’doodu ka yar tahay 30 jir waxa lagu qiyaasa 70% kuwaaso aan haddana helin wax barasho taam,ah .

 Haddaynu iyana soo qaadano shaqo la’aanta ayaa caqabad wayn ku noqotay dhallinta ku nool   geyiga Somaliyeed, taaso hab qaabiileed Lagu saleeyey , oo dadkii aqoon yahanka ahaa ee shahadoyinka heer Jaamacadeed sitey laga hor marinayo qof aan magacisa qorayn, waana tan dhalisay in dhul shisheye loo hanqal taago, oo dhalintii Nafahooda ku bimaynayaan saxaraha iyo badaha waaweyn Saynu wada ogsoonahay  dhallinyarada meel kasta iyo wadan  walba waa mustaqbalka ummadda berito, ummad walibana waxa wanageeda iyo horumarkedu Ku xidhanyahay kolba inta ay le,egtahay kartida iyo aqoonta dhalinyardu. Nasiib darro se waxa haysta dhalinyarada soomaliyed ee ku nool gayiga Somaliyeed (Somaliland, Puntland,Koonfur Somalia)
Dhibaatoyin Baahsan oo is barkaday oo aad moodo markaad u fiirsato inay sii daba dheeradeen,kuwaaso oo ay ka mid yihiin kuwan hoos ku qoran:
¨      Shaqo la’aan ( Lack of employment opportunities)
¨      Tababar La’aan ( Limited access to training)
¨      Talo La’aan ( Lack of career and Education Counselling)
¨      Dhaqaale la’aan (poverty, lack of resources).
¨      Iskaa –Wax u qabsasho  La’aan ( lack of Volunteerism and Work experience)
¨      Waxbarsho La’aan  iyo xirfad la’aan ( shortage of vocational training schools and teachers)
¨      Dawlad la’aan (lack of government)
¨      Burburka qoyska (family violence)
¨      Dhibaatooyinka tahriibka (migration)
¨      Jaah wareerka siyasada Soomalida (political crisis)
Caqabadahaa aan kor kusoo sheegnay iyo qaar kaloo badani waxay ku kalifeen dhalinyaradii somaliyed  gaar ahaan kuwii loo hanwaynaa ee wax barashada herarkeda kala duwan dhamaysaty inay han jabaan oo ku fekeraan  say dhulkooda uga hajiri lahayeen iyagoo nolol iyo dhaqale doona. Taasina uga hajiri lahayeen iyagoo nolol iyo dhaqale doona. Kolkaa su,asha is waydiinta mudan dad badana  maskaxhoodu Ku taamayso ama ku haminayaan waxay noqon?
Habkee looga bixi kara dhibatoyinkan ragaadiyey halyeeyadeeni iyo dhalin yaradeenii
     haldoorkenii  iyo hanadadeenii han-jabka ku riday dalkeeni dadkeeni ,dib u dhaca ku riday.
1-Waa in la sameyaa barnamijyo wacyi gelin kuwaaso ay iska kashanayan
     bulshada qaybaheeda iyo maamulda
2 - Waa in la dhiiri geliyaa ama la sameeya shaqo abuur kuwaaso ay iska
      kashanayaan ganacsatada hay’adaha maxaliga ah iyo maammulada
3 - Waa in la suuriya lana  baabi’iyaa qaaaxada qabyalada iyadoo loo
      marayo hab -aqooned
4 - Waa ii la abuuraa barnaajimyada is dhex galka dhalinyarada sida ciyaaraha kubada (team
       Football) ciyaraha hidaha iyo dhaqanka
5 - Waa in la helaa ENGO ama organization –no kuwaaso ka shaqaynaya arimaha dhalinyarada
        lana kashanaya maamulada iyo shacabka
6 - Waa in manhajyada iskuulada lagu daraa xiisad wadaniyad ah si dhalinyarudu
      dhulkooda u aminaan
7 – Waa in qurba joogta Soomaliyeed  lala kaashada  barnaamijyo ay dhalin yarada dalka
       debediisa ku maqan iyo kuwa gudaha isku dhex galaan
8 – Waa in la helaa tababaro caalamiya oo dhalin yaradu ka qayb qadataa ama ay
         macalimiin ka yihiin sida ciyaraha hidaha iyo dhaqan saan hore uso shegnay ama
     (team football)
9 – Waa in la helaa ama la sameeya iskuladii farsamada gacanta si dhalinyarada
         ka saqiday wax barashada formal-ka ah ay u helaan waxay ku shaqa tegi karaan ama
         baahiyaha noloshooda ku daboolaan
10 – Waa in dhalinyaradu ay qayb ka noqdaan siyaasada dalka maadama ay ayhiin
        laf dhabartii ummada .
 Wixii aan saxay ilahay ayaa mahadeeda leh waxii aan khaldayna shaydaan baa leh

Waa Bilaahi Tawfiiq
 Qalinkii Axamed Siciid Maxamuud(Bidaar)




No comments:

Post a Comment